Harrier là loại chiến đấu cơ có công dụng cất/hạ cánh trực tiếp đứng độc nhất vô nhị trên cầm cố giới cho tới khi F-35B thiết yếu thức xong thử nghiệm.
Bạn đang xem: Máy bay phản lực lên thẳng
Ý tưởng về một máy cất cánh cất cánh trực tiếp đứng
Đã có nhiều khái niệm về máy cất cánh cánh quay cất cánh thẳng đứng được reviews kể từ lúc Leonardo da Vinci phác thảo lần đầu vào năm 1483.
Tuy nhiên chưa tồn tại chiếc nào đổi thay hiện thực cho đến khi Louis Breguet với Rene Dorand ngơi nghỉ Pháp chế tạo thành công máy cất cánh trực thăng có cánh quạt rotor đồng trục và chứa cánh lần thứ nhất vào năm 1935.
Sau đó với sự mở ra mẫu trực thăng bao gồm rotor chính 1-1 và rotor đuôi của Igor Sikorsky trong năm 1939, trực thăng nhanh chóng được đồng ý trong cả nghành nghề dịch vụ quân sự lẫn dân sự bên trên toàn thế giới do khả năng đặc biệt của nó.
Phác họa của Leonardo da Vinci về máy cất cánh cất cánh thẳng đứng - Ông tổ của các loại trực thăng sau này
Máy cất cánh cất cánh thẳng đứng trong Chiến tranh quả đât thứ 2
Chiến tranh trái đất thứ 2 cũng xuất hiện ý tưởng sử dụng máy cất cánh cánh cố định cất cánh thẳng đứng. Trước đó chưa bao giờ có đủ lý do để theo đuổi tư tưởng này, do các máy bay thời nay yêu mong quãng đường chứa cánh ngắn bao gồm cả trên nền đất, trường bay dã chiến.
Không quân Đức Quốc buôn bản (Luftwaffe) là người suy xét khái niệm này nhất, chủ yếu do máy bay tiêm kích phản nghịch lực tiên tiến nhất của bọn họ là Me 262 yêu cầu đường giao thông băng đựng cánh nhiều năm có sẵn sàng trước, trong khi phần lớn các sân bay của họ đã bị quân Đồng Minh ném bom gây hư lỗi nặng.
Cách làm đơn giản nhất là đính thêm hộp động cơ rocket nghỉ ngơi phía sau cùng dựng đứng thân máy bay lên, hay có cách gọi khác là “đuôi ngồi” (Tail-Sitter), trông nó như một quả rocket có người lái.
Điều này vẫn được thực hiện trên dòng Bachem Ba-349-A1 Natter, máy cất cánh đánh chặn sau cùng của Đức Quốc Xã. Được chế tạo theo yêu mong của SS với Luftwaffe, Ba-349-A1 sẽ đựng cánh trực tiếp đứng trường đoản cú giàn phóng và cất cánh xung quanh quanh vùng được giải đáp từ radar mặt đất.
Khi thấy máy cất cánh ném bom của Đồng Minh, nó vẫn tiếp cận và phá hủy chúng bởi 24 quả rocket 73 mm. Sau khoản thời gian tấn công, phi công vẫn thoát ly bằng phương pháp nhảy dù, đồ vật bay cũng rất được bật dù cùng đáp xuống đất.
Ý tưởng về máy cất cánh cất hạ cánh thẳng đứng sinh sống Mỹ
Sau Ba-349-A1 Natter, bạn Mỹ nảy ra ý tưởng về một phi cơ cất hạ cánh thẳng đứng (Vertical Attitude Or Landing/VATOL) tốt còn theo luồng thông tin có sẵn với thương hiệu VTOL (Vertical Takeoff Or Landing). Công dụng là Ryan X-13 Vertijet vày Ryan Aeronautical Company chế tạo ra đời theo yêu cầu của thủy quân Mỹ.
Máy bay áp dụng động cơ bội nghịch lực thay vị rocket và đặt thẳng đứng như Ba-349-A1 Natter. X-13 được phân tích với hệ thống có tên “Reaction Control” gồm các vòi phụt nhỏ được đính ở đầu cánh để giúp đỡ máy cất cánh thăng bởi khi treo lửng lơ hoặc bay trong triệu chứng không khí hễ học.
Khái niệm VTOL cũng khá được nhiều doanh nghiệp khác nghiên cứu, trong những số ấy có Lockheed với Convair.
Khi hải quân Mỹ chỉ dẫn chương trình chế tạo một sản phẩm công nghệ bay có khả năng cất/hạ cánh thẳng đứng bên trên hạm, không chỉ là tàu trường bay mà còn trên những tàu chiến bình thường, có 2 công ty nộp đối chọi dự đấu thầu đó là Lockheed và Convair.
Lockheed chỉ dẫn mẫu XFV-1 trong lúc Convair trình làng XFY-1 Pogo. Cả hai đều thuộc dạng hình “đuôi ngồi” như X-13 với cùng áp dụng động cơ turbine cánh quạt gió Allison YT-40A-16 cùng với 2 rotor quay trái hướng nhau để trước mũi.
Mặc cho dù cả hai phần nhiều thử nghiệm chứa cánh thành công nhưng cực nhọc khăn trong những khi hạ cánh cùng gây tức giận cho phi công mỗi một khi cất cánh vì chưng bị dựng thẳng đứng nên cả hai dự án đã bị hủy bỏ.
Bell Aircraft Company cũng là trong những công ty nghiên cứu về VTOL sớm nhất. Trong thập niên 1940, Bell đã nghiên cứu và phân tích một quy mô máy bay “đuôi ngồi” với hộp động cơ piston cánh quạt cất cánh trực tiếp đứng, nhưng lúc này lực đẩy của bộ động cơ và công nghệ vẫn chưa mang đến phép.
Sau phần đa cuộc thí điểm của X-13, XFV-1 với XFY-1 Pogo, họ tóm lại rằng thứ bay nên cất cánh thẳng đứng ở đoạn nằm ngang chứ tránh việc dựng trực tiếp như các kiến tạo trước, như thế hệ thống điều khiển cùng máy bay sẽ lưu lại thăng bằng xuất sắc hơn, đồng thời khiến phi công thoải mái hơn.
Từ định nghĩa đó, Bell giới thiệu mẫu máy bay thử nghiệm Bell 65 ATV (Air thử nghiệm Vehicle), thực hiện thân của tàu lượn Schweizer SGS 1-23, cánh của Cessna 170 với càng đáp của trực thăng Bell 47, 2 bộ động cơ phản lực Fairchild J44 được đặt dưới cánh và hoàn toàn có thể quay một góc 90 độ phía xuống mặt đất.
Model 65 chứa cánh lần trước tiên vào tháng 1/1954 với sau 4,5 tiếng bay, dự án bị hủy vứt do bộ động cơ Fairchild J44 là động cơ dành riêng cho tên lửa hành trình, tuổi lâu chỉ có 5 tiếng bay.
Tiếp nối sau model 65, Bell chuyển ra model 68 hay còn gọi là X-14 với vòi phụt hoàn toàn có thể đổi phía (hay có cách gọi khác là vòi phụt vector). Chủng loại thử nghiệm này khá thành công và nhờ vòi phụt vector nên không nên động cơ buộc phải quay trực tiếp đứng, bớt được độ phức tạp trong kỹ thuật.
Tuy nhiên, để giúp máy bay thăng bằng khi chứa cánh và hạ cánh, vòi phụt của X-14 phải kê giữa giữa trung tâm máy bay. Thế nên động cơ phải dịch rời ra mũi, vị trí mà radar, hệ thống điện tử sản phẩm không đa số đặt nghỉ ngơi đó.
Với những lý do trên, mẫu mã thử nghiệm này sẽ không được đưa vào hoạt động, mặc dù đó là chiếc phi cơ chứa cánh thẳng đứng thành công xuất sắc nhất thời điểm bấy giờ, xuất hiện một chương new cho việc chế tạo động cơ máy bay cất/ hạ cánh thẳng đứng.